Architectuur neigt naar onwerkelijke abstractie

Uit Kritisch denken wiki
Versie door WikiSysop (overleg | bijdragen) op 24 mei 2017 om 19:13 (Nieuwe pagina aangemaakt met 'Architectuur gaat inherent over abstractie; het geeft overzicht, toont de patronen, het grotere geheel, de samenhang der dingen. Dat is de kracht van architectuur. ...')
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Architectuur gaat inherent over abstractie; het geeft overzicht, toont de patronen, het grotere geheel, de samenhang der dingen. Dat is de kracht van architectuur. Tegelijkertijd is dat de grootste valkuil van architectuur. Door te abstraheren van de werkelijkheid creëren we dingen die eigenlijk niet bestaan. We creëren een virtuele werkelijkheid, waarin we nieuwe woorden introduceren en de eenheden kunnen aanpassen aan wat we toevallig handig vinden. De virtuele werkelijkheid wordt al snel een verzameling van onwerkelijke abstracties. En met deze onwerkelijke abstracties gaan we vervolgens redeneren. Eigenlijk weten we niet meer precies waar we het over hebben. We zijn vooral aan het theoretiseren. En dan vinden we het vreemd dat anderen ons raar aankijken.

Het begint al door het gebruik van een standaard metamodel als basis voor onze communicatie. Het dwingt ons dingen in standaard hokjes te stoppen die eigenlijk niet lekker passen, voor zover ze überhaupt al goed gedefinieerd zijn. Het is al lastig genoeg om dat wat we willen zeggen uit te drukken in taal, inclusief alle relevante nuances. Het plat slaan van dit alles in een standaard metamodel negeert al deze nuances, en zorgt er tevens voor dat alleen de mensen die op cursus zijn geweest om het metamodel te leren het nog begrijpen. We hebben een soort geheimtaal gemaakt. Een belangrijke stap is dus al om te zorgen dat je normale taal gebruikt. Gebruik gewoon dezelfde woorden die in de rest van de organisatie worden gebruikt.

Aan de hand van het metamodel creëren we ook modellen. Deze elementen in deze modellen lijken in veel gevallen niet meer op objecten in de reële werkelijkheid. We hebben het over processen, maar heb je wel eens een proces in de werkelijkheid gezien? Mensen kun je zien, maar processen bestaan alleen in onze denkwereld. Niets let ons vervolgens om zelf te bedenken hoe we deze objecten precies afbakenen. In onze denkwereld kun je zelf bedenken welke modelelementen handig zijn en hoe groot of klein ze zijn. Ik heb regelmatig allerlei modellen gezien die bijzonder weinig met de werkelijkheid te maken hadden. Applicatie-architecturen waarin bijvoorbeeld componenten staan die je zeker niet kunt kopen. En dat terwijl we tevens onze mond vol hebben van het zoveel mogelijk gebruik van standaard oplossingen en componenten.

Het wordt nog ingewikkelder als we allerlei richtinggevende uitspraken gaan doen. Zeker als die uitspraken gebaseerd zijn op eerder genoemde onwerkelijke modellen. Dat waar je een uitspraak over doet is dan alleen een bedenksel van iemand, waarbij je mag hopen dat andere mensen een zelfde begrip hebben van een dergelijk bedenksel. We proberen algemene uitspraken ook te vertalen naar meer specifieke uitspraken. Tegelijkertijd doen we bewust en onbewust allerlei aannames bij deze vertalingen, waardoor we niet zeker weten of er een oorzaak-gevolg relatie is. Als je een aantal vertaalstappen zet is de kans dat de uiteindelijke uitspraak nog een logisch gevolg is van de initiële doelstelling erg klein geworden. Wat dit verergert is dat we het in veel gevallen ook niet precies weten, maar gewoon anderen napraten.

Het moge duidelijk zijn dat dit soort zaken leiden tot het creëren van een eigen werkelijkheid. Als we niet uitkijken leven we in de “twilight zone”, die zich geheel los van de rest van de werkelijkheid afspeelt. Het creëren van waarde voor de organisatie wordt dan wel erg lastig. De oproep van deze blog is dan ook vooral om weer met beide benen op de grond te komen en in direct contact te blijven met de reële werkelijkheid. Doe geen aannames over zaken die je niet weet. Onderken dat je bepaalde zaken niet weet en wees daar gewoon open en eerlijk over. Het ergste dat je kunt doen is mensen om de oren slaan met uitspraken waarvan je eigenlijk niet weet of ze waar zijn. De kans is groot dat je uiteindelijk meer kwaad dan goed doet voor de organisatie. Accepteer dat andere mensen het waarschijnlijk beter weten en probeer alle relevante kennis te mobiliseren.